Kasteel Ter Goude te Gouda.

Lokatie

De Punt, aan de zuidelijke rand van de Goudse binnenstad. 

Grotere kaart weergeven

Ontstaan 

Met de bouw van deze burcht, waarvoor een stuk stadsmuur moest wijken, werd in 1361 begonnen door Jan van Blois, heer van Gouda. In 1384 was het slot voltooid.

Geschiedenis 

Het kasteel is eigenlijk zelden bewoond geweest door de stadsheren, het kasteel werd beheerd door een kastelein. Ten tijde van oorlog werd het kasteel verdedigd door een garnizoen soldaten.

De meest bekende bewoonster was Jacoba van Beieren, zij verbleef op het kasteel van 1425 tot 1428.

Op last van het stadsbestuur van Gouda werd het kasteel, in 1577, in gedeelten afgebroken. Op de restanten van het kasteel werd in 1631 een Grote volmolen gebouwd.

Veel van het het kasteelpuin werd voor de kasteelmuur in de IJssel gegooid en zo ontstond de Nieuwe Veerstal.

Een van de grotere torens, de Chartertoren, bleef behouden en als bewaarplaats van landcharters en archieven. Deze toren vormde één geheel met de volmolen en werd in 1808 gesloopt.

Overblijfselen en een aantal historische afbeeldingen  hebben een reconstructie van het kasteel mogelijk gemaakt. 

In 1886 werden bij herstelwerkzaamheden aan de fundamenten van de volmolen enige penningen en een ingang, lopende naar de IJssel gevonden.

Bij onderzoek in 1881 vond men een oude onderaardse, zwaar gewelfde gang van 20 meter.

Er gaan vele verhalen over een vluchtgang onder de IJssel door, in 1937 werd er zelfs een wichelroedenloopster geraadpleegd. Zij gaf de plaats aan waar volgens haar de gang zou moeten lopen. 

Bij opgravingen in 1938 werd het fundament van één van de torens gevonden, het torenfundament is toen opgemetseld tot boven de grond.

De bewoner van de volmolen ontdekte begin jaren tachtig een 10 meter lange gang onder zijn woning. Vanaf 1988 werd het zoekwerk serieus aangepakt en sindsdien is er een gedeelte van het kelder gewelf van 50 meter blootgelegd. Tevens werden gedeelten van de buitenmuren en een toren gevonden.

Het kasteel was een min of meer rechthoekig gebouw met woonvleugels en zes of zeven rechthoekige en ronde torens, het kasteel torende hoog boven de stad uit. Opmerkelijk was de gevel die over de IJssel uit keek, met zijn hoge spaarnissen. Deze droegen bij aan het toch al indrukwekkende aanzicht.

Naast de geconsolideerde resten in het Houtmansplantsoen zijn onder de molen en omliggende bebouwing aan de Punt omvangrijke muurdelen en gewelven bewaard gebleven. De Chartertoren is links voor de ingang van de volmolen in het straatwerk aangegeven. 

Prent 1:  Gezicht op Gouda in de 16e eeuw

Prent 2:  Plattegrond van het kasteel Ter Goude

Prent 3:  Het kasteel ter Goude

Foto  1:  Kelder van het kasteel Ter Goude

Foto  2:  IJskelder van het kasteel Ter Goude

Foto  3:  Fundering van de "Kleine nieuwe" toren

Kastelen en Buitenplaatsen in Zuid Holland

Dhr. J.C. Smit, bewoner van de Volmolen

Infobord provincie Zuid-Holland

©2003 http://www.kasteleninzuidholland.nl

Aangepast 15-09-05

Google Maps 07-07-2008